اثرات دماهای پايين بر نيشکر
سرما و يخبندان اثرات مختلفي بر قلمه های نيشکر ، بوته های جوان و نيشکرهای بالغ دارد و هر ساله در بسیاری از مزارع خسارات هنگفتی برجای می‌گذارد. لذا مدیریت این محصول در مواجهه با برودت هوا و سرما و يخ زدگي های ناگهانی امری ضروری برای کشاورزان این حوزه است .
تنش سرما زدگي ( نه يخ زدگی ) بر قلمه ها به مدت 3 هفته ، منجر به کاهش تعداد ساقه ، ارتفاع ساقه ، وزن ساقه و عملکرد شکر می شود و نتايج اين تنش به راتون ها نيز منتقل میگردد.
مطالعات نشان می دهند که نيشکر های جوان مي توانند دوام درجه حرارت حداقل ( min ) حدود 1- درجه سانتيگراد را به مدت ۲ تا ۴ ساعت بدون کاهش در تعداد ساقه يا قابليت زيست آنها را تحمل کنند .
هرچند دوام درجه حرارت در منفی ۴ درجه سانتیگراد تعداد و قابليت زيست ساقه را کاهش ميدهد. تعدد وقوع سرما زدگي اثرات مضر را از طريق کاهش عملکرد ني و شکر نشان می دهد.
در گياهان جوان این تیره ، نيشکر و گياهان جوان مزارع راتون بيشتر جوانه های اوليه و ثانويه يا همه آنها که سر از خاک بيرون آورده اند و مريستم يا نقاط رشدی آنها که بالاي سطح زمين است در اثر يخ زدگي از بين خواهند رفت .
در اين گياهان رشد مجدد پس از رفع سرما و يخ زدگي توسط مريستم های ثانويه که نقاط رشدي آنها در زير خاک می باشد و از سرما محافظت شده اند از سرگرفته مي شود .
اثر يخ زدگي زودرس بر نيشکرهای رسيده از لحاظ تکنولوژيکي ، توليد و ذخيره ساکارز را کم يا قطع مي کند که ممکن است حجم شکر توليدي را کم کند. یخ زدگي شديد همچنين باعث تغيير در کيفيت شربت پس از آسياب مي شود.
پس از يخ زدگي ، ساکارز در شربت خلوص و عملکرد شکر کاهش پیدا می‌کند . همچنين ميتواند باعث کاهش وزن ساقه نيشکر در زمان پس از يخ زدگي شود .
درجه حرارت حدود يخ زدگي ابتدا باعث آسيب رسیدن به برگ ها مي شود. يک يخ زدگي ملايم بين ۰ تا یک و نیم درجه سانتیگراد براي ساعاتي کوتا ممکن است باعث کلروزنواري يا سوختگي در حاشيه برگها گردد .
تغييرات معني داری در کيفيت شربت ايجاد نخواهد شد مگر اينکه سرما زدگي بيشتر از چند ساعت طول بکشد .
يخ زدگی کمي بيشتر حدود منفی ۲ تا منفی ۴ درجه سانتیگراد براي مدت چند ساعت ، باعث قهوه اي شدن وسيع برگ ها و مرگ جوانه انتهايي این گیاه خواهد داشت.
صد البته با تمام آنچه گفته شد این نکته نیز قابل توجه است که عکس العمل ارقام مختلف نیشکر در اين خصوص متفاوت مي باشد.
سرما زدگی مستمر باعث میشود تا برخي از جوانه هاي جانبي گیاه از بين رفته و عقیم شوند . همچنین يخزدگي ممکن است بافت ميانگره هاي بالايي را ازبين ببرد.
تغييرات در کيفيت شربت ممکن است در طول يک يا دو هفته ظاهر گردد که با توجه به واريته متفاوت مي باشد . يخ زدگي شديدتر از منفی ۴ یا منفی ۵ درجه سانتي گراد براي ساعاتي کوتاه برگ ها را کاملا قهوه اي کرده و بخشي يا تمام ساقه يخ مي زند .
در چنین شرایطی جوانه انتهايی و همه يا تقريبا همه جوانه هاي جانبي از بين خواهند رفت و کاهش کيفيت شربت نيز ممکن است در طول چند روز آغاز شود .
يخ زدگي در دماي پايين تر از منفی ۶ درجه سانتي گراد تقريبا همه برگ ها ، جوانه ها و بافت هاي داخلي ساقه را تا سطح زمين از بين مي برد .
گرچه برخي از ساقه ها در مقابل شکسته شدن مقاومت ميکنند ولي ساقه هاي شکسته نيز به چشم ميخورند.
کاهش کيفيت شربت : ممکن است چند روز پس از وقوع يخ زدگي یکسري متغيير ها نيز وجود داشته باشند. از جمله اين متغيير ها مدت يخ زدگي مي باشند .
درجه حرارت حدود 1- درجه سانتي گراد براي مدت ۴۸ ساعت به صورت مداوم و يکنواخت مي تواند همانند درجه سانتي حرارت 6- درجه سانتي گراد در مدت کوتاه خسارت وارد کند.
نيشکرهاي کاملا يخ زده ممکن است براي مدت يک تا دو هفته جهت آسياب ها غير قابل پذيرش باشند . تصميم فوري براي برداشت برخي از مزارع جهت جلوگيري از صدمه ديدن ساير مزارع مورد نياز است.
هواي مرطوب و گرم پس از يخزدگي نيز ميزان تخريب مزارع را بيشتر مي کند. ميزان خسارت به ساقه ها از طريق خرد کردن ساقه ها و مشاهده بافت هاي يخ زده يا بافت های خيس شده قابل تخمين است .
دما هاي پايين بصورت نرمال در نزديکي سطح زمين مي باشند. بنابراين نيشکر هاي ورس کرده براي يخ زدگي مستعد تر هستند.
ميزان خسارت يخ زدگي در نيشکر بايد مورد توجه قرار گيرند :
1) برآورد و تشخيص يخزدگي نبايد بيشتر از يک هفته پس از يخ زدگي در مزرعه آغاز شود.
2) اثرات يخزدگي به صورت تجمعي است . چنانچه تکرار شود برآورد و تخمين مجدد مورد نياز است.
3) حتي با وجود اينکه محور ساقه مي تواند به رنگ قهوه اي درآيد جوانه ها و نقاط رشدي گياه مي توانند از آسيب مصون بمانند.
4) اثرات يخزدگي بر روي برگ ها هميشه نمي تواند مشخص کننده وسعت تخريب داخلي ساقه ها باشد.
5) تشخيص يخزدگي بايد حداقل ازچند نقطه داخلي نسبت به خطوط حاشيه مزارع انجام شود.
6) جهت تشخيص يخزدگي ، ساقه ها بايد به صورت طولي برش داده شوند.
با این روش ها مقاومت گياهان به سرما و يخزدگی را افزایش دهید تا محصولی بهینه تر و سودآور تر داشته باشید .
پاترا / پایگاه اطلاع رسانی توسعه روستایی ایران
آثار دماهای پايين و مدیریت نيشکر در مواجهه با برودت هوا و يخ بندان های ناگهانی
✅شهرک دام ایذه پنج روز است که آب ندارد / صدای اعتراض دامداران شهرستان ایذه به دلیل سهل انگاری و بیتوجهی مسیولان این شهرستان را بشنوید ⛔ در حالی که بیش از ۳٠ خانواده در مجتمع دامپروری ایذه همراه با بیش از ۶٠٠ راس دام ( دام سبک و دام سنگین / گاو های شیری و گوساله های پرواری ) با بی آبی و تشنگی شدید مواجه هستند ، مسئولان و هیئت مدیره تعاونی دامداران ایذه که مدیریت این شهرک را بر عهده دارند ، باوجود پبگیری ها و نامه نگاری های انجام شده ، هیچ اقدامی نکرده و حتی پاسخگو هم نیستند / خبردام / ✅ به گزارش سرویس استانی پایگاه خبری تحلیلی خبردام از استان خوزستان ، مجتمع دامپروری شهرستان ایذه که تنها شهرک تخصصی پرورش دام در منطقه است ، پنج روز مستمر و متوالی ست که با قطع شدن جزیان آب به دلیل از کار افتادن سیستم پمپاژ ، در بی آبی شدید به سر میبرد . شهرک دامپروری شهرستان ایذه دارای هشتاد و سه واحد گاوداری ثبت شده است که بیشتر این واحد ها گاو شیری پرورش میدهند . از میان این هشتاد و سه واحد ، تعداد پنجاه و هشت از واحد های دامی آن فعال بوده و مجموعا دارای ۶۰۰ رأس گاو شیری میباشند پرورش داده میشوند . در کنار این گاو ها ، دام های دیگری مانند بز و گوسفند نیز نگهداری میشوند که برخی از آنها در قالب دامپروری معیشتی هستند . دامداری معیشتی آن بخش از صنعت بزرگ دامپروری ست که وابستگی بسیار شدیدی به تامین اقلام غذایی روزانه دارد و هرگونه اختلال در این فرایند منجر به تلفات گسترده در گله میشود . این شهرک دامپروری با چنین شرایط شکننده ای به دلیل خرابی شبکه آبرسانی و فعال نبودن پمپاژ و قطع جریان آب دچار تشنگی و بی آبی شده‌اند ! ✅ این شهرک دامپروری دارای هیات مدیره مرکزی بوده و در قالب شرکت تعاونی کشاورزی اداره می شود و طبق اساسنامه های ثبت شده برای این مجتمع ، همین شرکت تعاونی تعاونی متولی و مسئول انواع خدمات رسانی تاسیساتی در این شهرک است و تمامی هزینه های جاری بر اساس چارچوب هایی که در قالب این تعاونی تعریف شده ، لذا رفع فوری نقایص مذکور و برقرار سازی جریان اب برای تمام واحد ها بر عهده این تعاونی بوده و هیچگونه تعلل و قصوری برای دامداران پذیرفتنی نیست . / خبردام ، پایگاه اطلاع رسانی و مطالبه گری کشاورزی و صنعت دامپروری ایران / مهندس امید قربانی کارشناس دامپروری و تحلیلگر اقتصاد کشاورزی