گاومیش ، دام هزاره سوم
به قلم : امید قربانی
سرمایه گذاری روی گاومیش به عنوان مقرون به صرفه ترین حیوان اهلی در تامین شیر و گوشت هر روز گسترده تر و کاربردی تر میشود .
گاومیش با ویژگی های فیزیولوژیکی منحصر به فری که دارد مانند مقاومت بالا به بیماری ها ، ضریب تبدیل غذایی بسیار بهینه ، توقع جیره و غذای بسیار پایین ، تولید حداقلی گاز متان و اتلاف منابع کمتر به نام دام هزاره سوم شناخته شده است .
به همین دلیل است که امروزه سرمایه گذاری هنگفتی روی پرورش این حیوان در بسیاری از کشورهای توسعه یافته مانند انگلستان ، ایالات متحده آمریکا ، ایتالیا ، فرانسه ، برزیل ، هند ، پاکستان ، اروگوئه و… انجام شده است .
فهرست زیر ، برخی از تفاوت های گوارشی بین گاومیش و گاو میباشد :
1: جمعیت میکروبی شکمبه گاومیش بیشتر از گاو است !
2: ترکیب و تنوع میکرو ارگانیسم های شکمبه گاومیش بیشتر از گاو است !
3: استات و پروبیونات ( اسید چرب فرار ) شکمبه گاومیش بیشتر از گاو است!
4: غلظت بوتیرات شکمبه گاومیش کمتر از سطح بوتیرات شکمبه گاو است!
5: زمان نشخوار و هضم غذا در گاومیش ها بیشتر از گاو است !
6: بازیافت نیتروژن در گاومیش بیشتر از گاو است !
7: جمعیتِ قارچ ها در شکمبه گاومیش بیشتر از جمعیت قارچ در شکمبه گاو است !
این تفاوت های هفت گانه در سیستم گوارشی بوفالو ( گاومیش ) باعث شده است تا اتفاقات زیر صورت پذیرد :
1: گاومیش ها قابلیت بیشتری در هضم علوغه های بی کیفیت دارند نسبت به گاوهای شیری !
2: گاومیش ها دسترسی بیشتری به ریز مغذی های علوفه و نهاده های دامی دارند !
3: در سیستم گوارشی گاومیش ها اتلاف کمتری از انرژی در هضم غذا انجام میشود !
4: گاومیش ها نیاز کمتر به منابع پروتئینی در جیره غذایی دارند !
به عبارتی ساده تر : متابولیزم انرژی و پروتئین در سیستم گوارشی گاومیش ها ، نگرانی ما را از تامینِ کنستانتره درجه یک و منابع پروتئینی گران قیمت و یونجه و سیلوی باکیفیت را منتفی میکند .
اکو سیستم گوارشی گاومیش حتی در رابطه با تولید متان و گاز های گلخانه ای نیز بهینه تر از گاو های شیری عمل میکند لذا متان کمتری توسط گاومیش ها تولید میگردد .
در سال های اخیر کشور هندوستان با بیش از ۱ میلیون تن صادراتِ گوشت بوفالو حتی از کشور برزیل هم پیشی گرفته است .
سرمایه گذاری روی این حیوان و تولیدات صنعتی گاومیش در کشور هایی مانند چین ، فیلیپین ، ایتالیا ، ونزوئلا ، انگلستان و آمریکای جنوبی هر روز گسترده تر و رقابتی تر میشود .
گاومیش به نظر عموم کارشناسان حیوانی ست که در آینده میتواند با بحران غذایی و کمبود گوشت مقابله کند . ارزش غذایی گوشت بوفالو از گاو بیشتر است چراکه کلسترول و چربی کمتری دارد .
کشور ایران به لحاظ اقلیمی و آب و هوایی و دارا بودن منابع ژنتیکی ، استعداد بالقوه ای در پرورش گاومیش و تامین گوشت ارزان دارد اما سوگمندانه بسیاری از متولیان و مسئولان امور دام هیچ شناختی از این حیوان ندارند لذا اساسا گاومیش در برنامه های خرد و کلان وزارت جهاد کشاورزی ما هیچ جایگاهی ندارد وگرنه توصیه نمیکردند که مردم به جای گوشت قرمز ، ماهی مصرف کنند .
امروزه دام هزاره سوم بخشی از دامپروری پایدار در تمام جهان قلمداد میشود !
نویسنده : مهندس امید قربانی
کارشناس دامپروری و تحلیلگر اقتصاد کشاورزی / مدیر گروه مهندسی توسعه دامپروری اندیشه مهر/ مدیر گروه تخصصی صنعت دامپروری ایران در تلگرام
