چون مسئولان شهرستانی و استانی به جای اینکه آب را رها کنند، مردم را رها کردند
پایگاه اطلاع رسانی پاترا
طی روزهای گذشته کلیپی در شبکه های اجتماعی استان گیلان منتشر شد که در آن یک شالیکار اهل روستای دستک ضمن استمداد از مسئولان شهرستانی و استانی برای آب رسانی به این روستا ، نشان داد که شالیزار های منطقه به خاطر نرسیدن آب از مناطق بالا دست در حال نابودی هستند!
این فیلم در سطح شرق گیلان انتشار گسترده ای داشت که باعث نگرانی کشاورزان دستک و روستاهای همجوار شد . شایسته بود که مسئولان شهرستان آستانه اشرفیه به صورت اورژانسی و فوری به موضوع بپردازند و دلایل بوجود آمدن این بحران را بررسی کنند که ظاهراً تا این لحظه هیچ واکنشی نداشته اند!
به دلیل اهمیت موضوع تصمیم گرفتیم در ارتباط با همین مسئله ، دلایل بی آبی در روستای دستک و راهکارهای حل بحران ، گزارش خبری تحلیلی تهیه کنیم بلکه تا دیر نشده بتوان اقدام موثری انجام داد !
پرس و جو از برخی دوستان و اهالی این روستا برای پیدا کردن کسی که اشراف و آگاهی کامل نسبت به موضوع بحران آب در منطقه و روستای دستک داشته باشد ما را به آقای سید اسماعیل حسینی دستک رساند. جوان گیلانی خوش اخلاق و خوش صحبتی که سرشار از انگیزه و انرژی بود .
اسماعیل حسینی متولد متولد سال ۱۳۶۴ روستای دستک بوده که علاوه بر فعالیتهای اجتماعی و سیاسی در شهرستان آستانه اشرفیه مدیریت کانال نیودستک ( newdastak ) را نیز برعهده دارد. همچنین از نزدیکان و عضو ستاد انتخاباتی مرحوم محمد علی رمضانی نماینده فقید شهرستان آستانه اشرفیه میباشد!
با سید اسماعیل حسینی گفتگوی مفصلی صورت گرفت در یک فضای صمیمانه. تعداد زیادی سوال مطرح شد و خب طبیعتاً تعداد زیادی هم پاسخ دریافت کردیم . در نهایت تمام پاسخ های ایشون رو پس از جمعبندی و تنظیم تبدیل به یک گزارش خبری تحلیلی شد که در ادامه تقدیم نگاه شما میشه!
عرض سلام و خدا قوت دارم خدمت حضرتعالی و همکاران شما در پایگاه اطلاع رسانی توسعه روستایی ایران ( پاترا ) و همچنین از طرف مردم و شالیکاران روستای دستک تشکر و قدردانی میکنم که پیگیر این مسئله هستین!
قبل از هرچیز باید عرض کنم که تنش آبی روستای دستک و بحران های موضوع جدید و غیر منتظره ای نیست که مسئولان شهرستانی یا استانی از آن اطلاع نداشته باشن و پیشبینی نکرده باشن . اینطور نیست و متاسفانه الان چند سالی هست که در فصول زراعت و کشاورزی شاهد بحران آب هستیم که گاها سطح گسترده ای از شالیزارهای چند روستا رو هم درگیر کرده و خسارات بسیار زیادی بوجود میاره. اما خب متاسفانه باوجود تکرار هر ساله مسئولان مربوطه هنوز طرح و نقشه ی خاصی روی مدیریت منابع آب ارائه نکردن!
برای بررسی بحران آبی دستک اول باید به دلایل این مسئله بپردازیم. باتوجه به اینکه مدیریت پایگاه خبری دستک رو بر عهده دارم و هر ساله برای رفع تنش آبی از طریق مسئولین پیگیر ماجرا بودم پنج عامل اصلی رو در بوجود آمدن بحران آب منطقه موثر هستند!
۱: اشکال در تقویم زراعی و تقویم زمانی آب
۲: عدم لایروبی رودخانه ها و کانال های اصلی آب
۳: عدم تکمیل سد لاستیکی انبارسر
۴: ناکارآمدی انهار محلی و شبکه توزیع محلی آب
۵: ولنگاری در توزیع آب توسط مسئولین
این ۵ مورد جزو اصلی ترین دلایل تنش آبی هستند که نه فقط در روستای دستک بلکه تقریباً اغلب روستاهای شهرستان آستانه اشرفیه و لاهیجان و لنگرود رو هم درگیر خودش میکنه . اگه مسئولان واقعا تصمیم دارن که بحران آب در سطح استان گیلان رو حل کنند باید روی همین ۵ مورد تمرکز کنند .
البته اینکه فقط تمرکز داشته باشن و از این پنج تا مورد فقط در مصاحبه با خبرگزاری ها استفاده کنند واقعا کافی نیست و حتما باید اقدامات موثر عملیاتی انجام بدن . چون یک سری از مسئولان هستند که فقط خواننده هستن . یعنی اینجور مطالب رو میخونن تا در مصاحبه با خبرگزاری ها حرفی برای گفتن داشته باشند !
خب به اصل موضوع بپردازم و وارد مسائل حاشیه ای نشیم چون درگیر شدن با مسائل حاشیه ای هیچ کمکی به حل بحران نمیکنه و مضافاً اینکه هیچوقت هم تموم نمیشن !
تقویم زراعی و تقویم زمانی آب
عامل شماره یک رو همونطور که گفتم ، مشکل در زمانبندی و تقویم زمانی توزیع آب هست که حالا اصطلاحا بهش « تقویم زراعی » هم گفته میشه . تقویم زراعی در واقع پروتکل زمان شروع زراعت و کشاورزی برای تمام کشاورزان گیلان هست که توسط مدیران استانی تهیه و تنظیم میشه !
خب اشکال این تقویم زراعی چیه؟ اینکه مدیران و کارشناسان استان گیلان با اینهمه عوارض طبیعی، پهنه های گسسته زراعی، شیب و گلوگاه های طبیعی و غیر طبیعی که بر سر راه آب وجود داره تقویم زراعی کل استان گیلان رو به دو پهنه تقسیم میکنن. در شهرستان هم متاسفانه همون اشتباه وجود داره و آقایان همه روستاهای آستانه اشرفیه رو در یک پهنه ی تقویمی قرار میدن که هر دو اشتباه هست و باید اصلاح بشه!
مثلاً همین روستای محسن آباد رو در نظر بگیرید که تقریباً چسبیده به دستک هست . محسن آباد به دلیل داشتن تالاب ( که یک منبع ذخیره آب طبیعی بسیار بزرگ هست ) زمان زراعت و کشاورزی رو میتونه خیلی زودتر از دستک شروع کنه . شاید حتی یک ماه هم زودتر بتونه از دستک و دهنه سر سفیدرود و لوخ و… شروع کنه چون در این تالاب ، به مقدار کافی آب داره و به نوعی میشه گفت که استقلال آبی داره . اما شما میبینید که در نقشه تقویم زراعی ، محسن آباد و دستک هردو داخل یک پهنه قرار دارن!!
برای اینکه تقویم زراعی اصلاح و دقیق بشه لازم هست که اطلاعات کشاورزی تک تک روستا ها مانند پهنه و مقدار زمین های تحت کشت ، نوع بذر ، مکانیسم توزیع آب ، وضعیت انهار ، وضعیت موتور خانه ها و پمپ های آب و … در فرمانداری ها جمع آوری و پس از ارزیابی توسط کارشناسان ، ثبت بشه . اطلاعات ثبت شده از تمام فرمانداری ها به استانداری ارسال بشه . و بالاخره اونجا ، کارشناسان و نخبگان جهاد کشاورزی و اداره آب و محیط زیست با تحلیل داده ها یک تقویم زراعی درست و اصولی طراحی کنند.
راندمان رودخانه های گیلان پایین است
دومین عامل تنش آبی گیلان ناکارآمدی رودخانه های ماست . اغلب رودخانه های منطقه شاید بیشتر از ۲۰ یا ۲۵ سال هست که لایروبی اصولی و اصلاح اساسی نشدن چه از نظر عمقی و چه از نظر عرضی . هر بار هم که برای اصلاح و تمیز کردن رودخانه اومدن ، یه کم اون کنار گوشه ها رو با بیل تراشیدن و اسمش رو گذاشتن لایروبی!
خب لایروبی هم تکنیک های علمی و فنی مخصوص به خودش رو داره . شاخص داره ، الگوریتم داره ، اصول مشخصی داره. اینطور نیست که چندتا فرغون خاک جابجا کنیم و یه مقدار علف های بغل رودخانه رو تمیز کنیم و بگیم که لایروبی کردیم . همینها باعث شده که رودخانه های منطقه راندمان بسیار پایینی داشته باشن و باعث اتلاف آب هم بشن !
سد لاستیکی انبارسر
در انتهای رودخانه وگارود که بین انبارسر و عسگرآباد هست یک سد لاستیکی دارن احداث میکنن . اگه اشتباه نکنم ساخت این سد بیشتر از ۱۰ سال پیش شروع شده . فکر میکنم همزمان با سد لاستیکی دهنه سر سفیدرود بوده . اما متاسفانه هنوز تکمیل نشده و حجم بسیار زیادی از آب شیرین با سرریز شدن به دریا ، تلف میشن . ظاهراً مشکل معارض داره که برای حل معارض هم استاندار باید مستقیما وارد ماجرا بشه .
ناکارآمدی شبکه توزیع محلی
مشکل در شبکه توزیع محلی آب هم خودش یک تراژدی و داستان غم انگیز هست که تقریباً همه محلات و روستاها درگیرش هستن . بهسازی نشدن انهار و جوی های داخل روستا ، ناکارآمد بودن ادوات پمپاژ آب ، فرسوده بودن موتور های آب و.. مزید بر علل قبلی شده و نمیذاره که توزیع آب به صورت عادلانه انجام بشه .
آب را راهی کنید نه اینکه رها کنید!
و بالاخره رسیدیم به آخرین علت بوجود آمدن تنش آبی در این منطقه که اتفاقا مهمترین و اصلی ترین دلیل هست . به همین دلیل واقعا نباید رودربایستی و تعارف داشته باشیم و حقایق رو اعلام نکنیم . بلکه باید کاملاً صریح و شفاف این مسیله رو گفت تا بالاخره حل بشه این مسئله!
مهمترین دلیل تنش آبی منطقه خودِ مسئولان هستن یعنی بخشدار و فرماندار و مدیران ارشد سازمان آب. اینا متولیان اصلی مدیریت بر منابع آبی و توزیع عادلانه آب هستن . اما متاسفانه فقط رها سازی آب رو انجام میدن و نظارتی روی توزیع اِعمال نمیکنن . چون حال و حوصله ندارن که از زیر باد کولر بیان اینجا پیش ما .
شما حساب کنید که آب کشاورزی از پشت سد سفیدرود تا روستای دستک یا دهنه سر سفیدرود چه فاصله ی زیادی وجود داره و چند کیلومتر هست . توی همین چند کیلومتر در مسیر آب ، چند پارچه آبادی و روستا وجود داره!
در بعضی از این روستاها ، برخی از افراد و روستائیان در مسیر آب رودخانه اقدام به احداث سد های محلی و دست ساز میکنند تا بتونن از آب رودخانه اول برای سیراب کردن زمین های روستای خودشون استفاده کنن . وقتی از سیراب شدن زمین های کشاورزی روستای خودشون مطمئن شدن ، تازه اجازه میدن که به روستای بعدی برسه!
خب این کار درست نیست. اساساً از نظر قانونی و حقوقی ، نگهداشتن و مسدود کردن مسیر آب رودخانه بر خلاف قانون بوده و اقدامی مجرمانه محسوب میشه. آب باید از پایین ترین نقطه جمع بشه و به بالا برسه. اگه هر روستای بالادست بخواد آب رو اینطوری مسدود کنه برای حل مشکل خودش و بعد بفرسته روستای پایین دست ، خب خود همین مسئله تبدیل به یک پروسه طولانی مدت میشه که ممکنه یک ماه تا چهل روز طول بکشه!
ببینید مسئولان مربوطه باید آب رو راهی کنن نه اینکه رها کنن . خیلی فرق وجود داره بین این دوتا..راهی کردن یعنی هدایت کردن ، نظارت کردن ، موانع مسیر رو برداشتن و… تا اینکه به مقصد مورد نظر برسه . اما رها کردن یعنی ول کردن ، یعنی اینکه دریچه های سد که باز شد به آب میگی برو به امون خدا . اصلا بکار بردن کلمه « رهاسازی آب » اشتباهه !
به جای آب ، مردم را رها کرده اند!
متاسفانه مسئولان به فکر انجام دادن وظایف محوله نیستن و دغدغه ای هم در این زمینه ندارن. بلکه بهم نخوردن پرستیژ و نشکستن خط اتوی لباس براشون اهمیت بیشتری داره . یاد گرفتن که فقط توی دفتر کار خودشون بمونن و از باد خنک کولر لذت ببرن. علاوه بر اینکه حال و حوصله ی گرما رو ندارن. لذا هیچوقت نمیتونن نظارت و کنترل کافی روی آب داشته باشن.
جناب قربانی نمیدونم که چند نفر از مسئولان شهرستانی یا استانی این مصاحبه و گزارش رو مطالعه میکنن اما به عنوان آخرین نکته شاید بد نباشه یادی کنیم از مرحوم محمد علی رمضانی فرماندار اسبق شهرستان آستانه اشرفیه که معروف بود به « فرماندار چکمه پوش » و فاتحه ای هم هدیه کنیم به روح ایشون !
یک تحقیقی هم در این رابطه داشته باشید و در روستاهای اطراف پرس و جو کنید درباره اون دوره ای که خشکسالی بیداد میکرد . زمانی که مهندس قهرمانی استاندار گیلان بود و مرحوم رمضانی فرماندار شهرستان آستانه !
مرحوم رمضانی چکمه از پاهای ایشون درنمیومد چون شبانه روز در حال سرکشی به این روستا و اون روستا بود برای نظارت و توزیع عادلانه آب. هر جا هم نیاز به دستور خاصی داشت ، دستور جهادی صادر میکرد برای نجات مردم از بحران !
اما الان شما وضعیت رو ببینید . مسئولان شهرستان اعم از بخشداران و فرمانداران و سایر ادارات مرتبط با مدیریت منابع آب اصلأ معلوم نیست کجا هستن و چیکار میکنن! انگار وظیفه نظارتی از روی دوش فرمانداری ها برداشته شده!
آیا فرمانداری ها نباید وظیفه قانونی خودشون رو برعهده گرفته و انجام بدن؟ مگر نظارت بر توزیع عادلانه آب از مبدأ تا مقصد جزو وظایف فرمانداری نیست ؟ پس چرا وظیفه اصلی و اولیه خودش رو انجام نمیدن و ترک فعل میکنن ؟ مسئولان شهرستانی و استانی انگار به جای اینکه آب رو رها کنن ، مردم رو رها کردن !
به نظرم تمام مطالب و نکات مهمی رو که لازم بود خدمت شما عرض کردم. دلایل خشک شدن شالیزارهای منطقه و عدم مدیریت منابع آب در شهرستان آستانه اشرفیه که امیدوارم به سمع و نظر مسئولان برسه و در نحوه مدیریت خودشون تجدید نظر کنند !
مجدداً از جنابعالی و همکاران شما در پایگاه اطلاع رسانی پاترا از طرف تمام اهالی روستای دستک تقدیر و تشکر میکنم که قبول زحمت فرمودید و صدای رنج و درد کشاورزان دستک شدید!
امید قربانی: بنده هم متقابلاً از جنابعالی تشکر میکنم که وقت خودتون رو در اختیار بنده قرار دادین و شرح جامع و کاملی از موضوع ارائه فرمودین . ضمن آرزوی تندرستی و فزونی برکت برای شما و تمام اهالی روستای دستک ، این موضوع رو در مراجع و سازمان های مرتبط هم پیگیری میکنیم به امید اینکه برای همیشه و به صورت ریشه ای حل بشه!
سلام آقای حسینی دست شما درد نکنه که کامل توضیح دادید. یکی نیست به این مسئولان شرکت آب منطقه گیلان بگه پس شما چیکار میکنید توی این سازمان ؟ چرا روی توزیع آب نظارت نمیکنید ؟ چرا باید آب با چند روز تاخیر به دستک برسهه؟ آیا با توجه به شرایطی پیش اومده نباید نظارت رو بیشتر میکردن ؟
بله آب هست اما هیچ مدیریت درست و حسابی روی منابع آب و توزیع نیست اینو چه کسی باید پیگیری های جدی میکرد براش ؟ آقای فرماندار آستانه اشرفیه کحاست ؟ مدیران جهاد. کشاورزی شهرستان آستانه اشرفیه کجا هستن ؟ مزارع ازبین رفتن پس کی میخواید کاری بکنید
مسئولان مربوطه در حوزه جهاد کشاورزی کجا هستن ؟ چرا نیومدن از نزدیک مشکل رو ببینن
راضی نیستم از شما مسئولین آستانه اشرفیه راضی نیستم و نفرین میکنم چرا هر چی مسئول نالایق و کارنکن وجود داره میاد توی شهر ما که کشاورزان رو اینجوری بییچاره کنه و داغون کنه. خدا ازشما نگذره
در زمان و مکانی زندگی میکنیم که نالایق ترین مسیول شهرستان و بی کفایت رییس سازمان آب دارن برای زندگی کشاورزان تصمیم میگیرن. تصمیمی که نتیجه آن نابودی کشاورزی است چقدر این تجربه تلخ است
سلام جناب فرماندار و اداره آب آستانه اشرفیه آیا بزرگترین مشکل کشور این روزها مساله آب نیست ؟ آیا بحران کنونی ایران بحران آب نیست ! بحران آب، بحران برق و سایر حامل های انرژی . چطور یک انسان میتونه در وسط بدبختی و گریه و زاری دیگران خندان باشه ؟ آیا انسان سالم در این موقعیت میخندد ؟شما یعنی اصلأ نگران نشدید که دستک آب نذاره و بیجار های مردم داره خشک میشه ؟
بی کفایتی مسئولین از دوران ناصرالدین شاه اغاز شد و این همه مسئولان نالایق حاصل یک سال و دو سال نبوده است همنطوری که گرانی های این روز ها حاصل یکسال و دو سال نبود است و شاه بود که به عیش و نوش روی اورد و مشروطه خواهان همه برای رسیدن به قدرت از این اب گل الودماهی میگرفتند او نتوانست فرزندی یا مدیر لایق تربیت کند و هروج و مرج در حاکمیتی او تکرارشد تا زمان احمد شاه که جنگ جهانی مصادف میشود به خاطر اینکه او جوانی نالایق بود و اقازاد های بی خیال مردم و مملکت بودند کشور دوچار قطعی میگردد انها همه عمر درحال خوشگذرانی بودند در تاریخ نوشته خواهد شد که در انقلاب اسلامی مسئولانی بودند که شعار آنها مستضعفان و حوایت از افتادگان جامعه بود اما همین مسئولان در رابطه با فقر هیچ واکنشی نشان ندادند . تاریخ با هیچ کس سر سازش و صلح ساختگی ندارد و بالاخره شما را آنطور که هستید نشان خواهد داد
ای برادر کدوم مسئول کدوم رسیدگی ؟ به قول حضرتعالی کاش ای کاش یک نفر پیدا بشه و این معضل سنبل آبی رودخانه وگارود رو تعبیر بشه … صدها هکتار از بیجار ها و شالیزارهای منطقه تو آتش سنبل آبی به خاکستر تبدیل شد همه دیدند امکانات اولیه هم نداشتن نه ماشین آلات ونه چارت سازمانی کامل مبارزه با این سنبل آبی مردم با دست خالی کمک کردند …
گیلان استاندارش دقیقا چه کاری کرده هواپیما نه هلی کوپتر حداقل بسیج کرد از ارگانهای دولتی سریع شد ….
فرماندار خبر از بازید استاندار از مشکلات مردم خبر نداشت که تو این مدت چه بلایی سر ما ساخته شد
سلام آقای حسینی دست شما درد نکنه که کامل توضیح دادید. یکی نیست به این مسئولان شرکت آب منطقه گیلان بگه پس شما چیکار میکنید توی این سازمان ؟ چرا روی توزیع آب نظارت نمیکنید ؟ چرا باید آب با چند روز تاخیر به دستک برسهه؟ آیا با توجه به شرایطی پیش اومده نباید نظارت رو بیشتر میکردن ؟
بله آب هست اما هیچ مدیریت درست و حسابی روی منابع آب و توزیع نیست اینو چه کسی باید پیگیری های جدی میکرد براش ؟ آقای فرماندار آستانه اشرفیه کحاست ؟ مدیران جهاد. کشاورزی شهرستان آستانه اشرفیه کجا هستن ؟ مزارع ازبین رفتن پس کی میخواید کاری بکنید
مسئولان مربوطه در حوزه جهاد کشاورزی کجا هستن ؟ چرا نیومدن از نزدیک مشکل رو ببینن
احسنت بر تو سید خدا
سید دوست داشتنی
راضی نیستم از شما مسئولین آستانه اشرفیه راضی نیستم و نفرین میکنم چرا هر چی مسئول نالایق و کارنکن وجود داره میاد توی شهر ما که کشاورزان رو اینجوری بییچاره کنه و داغون کنه. خدا ازشما نگذره
در زمان و مکانی زندگی میکنیم که نالایق ترین مسیول شهرستان و بی کفایت رییس سازمان آب دارن برای زندگی کشاورزان تصمیم میگیرن. تصمیمی که نتیجه آن نابودی کشاورزی است چقدر این تجربه تلخ است
سلام جناب فرماندار و اداره آب آستانه اشرفیه آیا بزرگترین مشکل کشور این روزها مساله آب نیست ؟ آیا بحران کنونی ایران بحران آب نیست ! بحران آب، بحران برق و سایر حامل های انرژی . چطور یک انسان میتونه در وسط بدبختی و گریه و زاری دیگران خندان باشه ؟ آیا انسان سالم در این موقعیت میخندد ؟شما یعنی اصلأ نگران نشدید که دستک آب نذاره و بیجار های مردم داره خشک میشه ؟
بی کفایتی مسئولین از دوران ناصرالدین شاه اغاز شد و این همه مسئولان نالایق حاصل یک سال و دو سال نبوده است همنطوری که گرانی های این روز ها حاصل یکسال و دو سال نبود است و شاه بود که به عیش و نوش روی اورد و مشروطه خواهان همه برای رسیدن به قدرت از این اب گل الودماهی میگرفتند او نتوانست فرزندی یا مدیر لایق تربیت کند و هروج و مرج در حاکمیتی او تکرارشد تا زمان احمد شاه که جنگ جهانی مصادف میشود به خاطر اینکه او جوانی نالایق بود و اقازاد های بی خیال مردم و مملکت بودند کشور دوچار قطعی میگردد انها همه عمر درحال خوشگذرانی بودند در تاریخ نوشته خواهد شد که در انقلاب اسلامی مسئولانی بودند که شعار آنها مستضعفان و حوایت از افتادگان جامعه بود اما همین مسئولان در رابطه با فقر هیچ واکنشی نشان ندادند . تاریخ با هیچ کس سر سازش و صلح ساختگی ندارد و بالاخره شما را آنطور که هستید نشان خواهد داد
ای برادر کدوم مسئول کدوم رسیدگی ؟ به قول حضرتعالی کاش ای کاش یک نفر پیدا بشه و این معضل سنبل آبی رودخانه وگارود رو تعبیر بشه … صدها هکتار از بیجار ها و شالیزارهای منطقه تو آتش سنبل آبی به خاکستر تبدیل شد همه دیدند امکانات اولیه هم نداشتن نه ماشین آلات ونه چارت سازمانی کامل مبارزه با این سنبل آبی مردم با دست خالی کمک کردند …
گیلان استاندارش دقیقا چه کاری کرده هواپیما نه هلی کوپتر حداقل بسیج کرد از ارگانهای دولتی سریع شد ….
فرماندار خبر از بازید استاندار از مشکلات مردم خبر نداشت که تو این مدت چه بلایی سر ما ساخته شد