دیستروفی عضلانی در گوساله
مدیریت پرورش گوساله های کمتر از سه ماه
به قلم : امید قربانی
گوساله ها و به ویژه گوساله های ماده به عنوان صندوق سرمایه گذاری فارم های پرورش گاو شیری محسوب میشوند . به عبارتی سودآوری و عملکرد مثبت گله ها ارتباط مستقیمی با گوساله ها و مدیریت بهینه در پرورش آنها دارد .
چراکه همین گوساله های ماده هستند که به عنوان ذخایر پشتِ گله قرار است جایگزینِ گاو های شیری کنونی شوند و همین جمعیت کنونی در گوساله دانی ست که پس از چند ماه با وارد شدن به چرخه ی تولید شیر ، مانع از توقف فعالیت های دامپروری میشود .
گوساله دانی در واقع صندوق ذخیره ارزی دامداران است که باید در حفظ و نگهداری آن جدی تر عمل کنید تا دام بهتری در آینده باشند
تمامی تحقیقات و یافته های علمی بیانگر این است که عملکرد گاوهای شیری در موضوعات مختلف ، تا حدود بسیار زیادی متأثر از زیستِ دوران گوسالگی آنهاست به ویژه دوره ی سه ماهه ی ابتدایی پس از تولد
به عبارتی ساده تر : اگر پرورش و مدیریت دامدار روی گوساله ها ، جامع و کامل و منطبق با نکات تکنیکی و فنی علوم دامی باشد ، میتوان امیدوار بود که در آینده به گاوهای شیری خوبی تبدیل شوند . و در یک کلام باید گفت که : مدیریت گوساله دانی و جایگاه نگهداری گوساله های شیرخوار اگر از مدیریت گاوهای شیری بیشتر نباشد کمتر هم نیست.
وقتی صحبت از مدیریت گوساله های شیری میشود ، طبیعتاً مولفه ها و پارامترهای متعددی مد نظر قرار دارد . یکی از این پارامتر ها که شاید بتوان گفت مهمترینِ آنهاست ، موضوع تغذیه و مدیریت غذایی گوساله هاست .
کیفیت اقلام غذایی و چگونگی به مصرف رسیدن غذا توسط گوساله ها ارتباط بسیار نزدیکی با اغلب بیماری ها و مشکلات موجود در گوساله دانی دارد . و این ارتباط درست از همان لحظه ابتدایی تولد گوساله و زمانی که اولین غذای خارج از بدن مادر را میخورد ( آغوز ) ، شروع میگردد .
یکی از بیماری های متابولیکی گوساله که مستقیما با مدیریت تغذیه و کیفیت غذای گوساله ارتباط کامل دارد , دیستروفی یا اصطلاحاً ضعف ماهیچه ای و تنبلی عضلانی ست .
این عارضه به واسطه ی کمبودِ ویتامین E در تغذیه ی گوساله اتفاق می افتاد . یکی از مهمترین و ضروری ترین ویتامین های مورد نیاز گوساله , ویتامین E ست . به طور عمومی این ویتامین به مقدار کافی در شیرِ مصرفی و بیشتر خوراک ها وجود دارد و به ندرت پیش می آید که گوساله ها , به دلیل کمبود این ویتامین دچار دیستروفی عضلانی شوند .
با این تفصیل وقتی با عارضه ی ضعف ماهیچه ای و کمبودِ ویتامین E در گوساله مواجه میشویم باید اینگونه موضع را تحلیل کنیم که علت وقوع حادثه دلایل زیر است و از این خارج نیست :
( تغذیه ی ضعیف گاو های شیرواری که از شیر آنها برای تغذیه ی گوساله استفاده میشود با اقلام خوراکی بی کیفیت )
کمبود ویتامین E در حالات شدید مستقیما بر بافتِ عضلانی گوساله تاثیر میگذارد . در این حالت ( گلوتامیک اگزالیک استیک ترانس ) موجود در سرم خون گوساله، تشدید شده و غلظت بالایی پیدا میکند . افزایش غلظت این آنزیم ، موجب ضعیف شدنِ فیبر عضلانی میشود .
شدت و سطح گستردگی این ضعف عضلانی هم بستگی به مقدار غلظت آنزیم گلوتامیک در خون دارد . چنانچه غلظت گلوتامیک خیلی زیاد باشد ، دیستروفی عضلانی حتی میتواند در ماهیچه های کاردیاک قلب را هم با مشکل جدی مواجه کرده و باعث مرگ گوساله گردد . و یا بخشِ ماهیچه های روده را دچار ضعف کرده و عملاً گوارش را مختل کند که این نیز ممکن است منجر به مرگ گوساله شود
به طور عمومی و در حالت های خفیف عارضه ی دیستروفی ماهیچه‌ای : گوساله ها با مشکلِ راه رفتن ، دویدن روبرو هستند . و البته مشکل در بلند شدن از زمین هم شایع است و به عنوان یکی از شاخص های این بیماری قلمداد میگردد .
دیسترفی عضلانی , بیش از هر چیز با کیفیتِ شیر های دوشیده شده از گاو ارتباط دارد و از آن تاثیر میپذیرد . کیفیت شیر هم مستقیما با تغذیه ی گاوهای شیری ارتباط دارد . گاهی اوقات علی الظاهر همه چیز در فارم خوب و عالی است و دامدار مشکلی احساس نمیکند اما باز هم با چنین مشکلاتِ متابولیکی مواجه هستیم . بنابراین ضرورت داره تا در اینگونه مواقع ، فرایند مدیریت تغذیه ی دام ها و برنامه جیره دهی آنها را مورد تجدید نظر اساسی قرار دهیم .
یادمان نرود که : گوساله دانی ، صندوق ذخیره ارزی هر دامدار و گاوداری شیری ست . امروز اگر رسیدگی و مدیریت بهینه ای روی آن داشته باشید ، مطمئنا فردا سود بیشتری خواهید داشت.
نویسنده: مهندس امید قربانی
کارشناس دامپروری و تحلیلگر اقتصاد کشاورزی ایران / مدیر گروه مهندسی توسعه دامپروری اندیشه مهر/ مدیر گروه تخصصی صنعت دام ایران در تلگرام
رنگ آمیزی گاوها در چین یک مسابقه جذاب و پر طرفدار است که هر ساله در شمال این کشور برگزار میگردد / توسعه دامپروری اندیشه مهر
