آب شرب ، آب اجتماعی
دکتر مهتا بذرافکن/ به بهانه روز ملی آب
سیزدهم اسفند روز ملی آب نامگذاری شد برای مدیریت عمومی منابع آب
احتمالا تعداد بسیار کمی از ایرانیان هستند که بدانند روز ۱۳ اسفند ماه هر سال به نام روز ملی آب نامگذاری شده است . شعار محوری این روز هم ( ریاضت آبی ، مشارکت همگانی ، شتاب در تغییر ) اعلام شده است .
مناسبت های درج شده در تقویم ، فرصتی هستند تا عموم مردم و حتی نخبگان به اهمیت روز های نامگذاری شده برای آن توجه جدی تر و موثر تری داشته باشند .
موضوع آب یکی از همان مولفه هایی ست که هم در جهان و هم در ایران به دلیل اینکه نیازمند دقت نظر عمومی ست یک روز را در تقویم به آن اختصاص داده اند .
آب جزو منابعی طبیعی و صد البته حیاتی و ارزشمند محسوب میشود . تمام فعالیت های کشاورزی ، صنعتی ، خانگی ، تفریحی و زیست محیطی از جمله موارد مصرف آب به شمار می‌آیند .
۹۷ درصد از آب های روی زمین ، جزو آب های شور است و فقط سه درصد آن آب شیرین و قابل شرب است . اندکی بیش از دو سوم این مقدار در یخچال های طبیعی و کلاهک های یخی و قطبی منجمد شده است. مابقی منابع آب شیرین ، غیر منجمد است و عمدتاً تحت عنوان آب زیر زمینی یافت میشود و فقط بخش کوچکی از آن در روی زمین یا در هوا وجود دارد.
روز ملی آب ( ۱۳ اسفند ماه ) فرصتی ایجاد کرده است تا همه ی بخش ها اعم از مردم و رسانه ها ، سازمان ها ، دستگاه های آموزشی و سایر ظرفیت های کشور وارد میدان شوند .
ما هم به بهانه سیزدهم اسفند و روز ملی آب تلاش میکنیم تا سهم و نقشی برای یادآوری اهمیت آب ، بحران آب و مدیریت بهینه مصرف آب داشته باشیم. بدین جهت نوشتار ارزشمندی از دکتر مهتا بذرافکن را تقدیم نگاه شما مخاطبان و ارجمندان ایرانی میکنیم .
سوم فروردین هر سال از سوی سازمان ملل به عنوان روز جهانی آب نامگذاری شده‌است و اولین بار سال ۱۹۹۲ در کنفرانس محیط زیست و توسعه سازمان ملل در شهر ریودوژانیرو کشور برزیل رسماً مطرح شد
آب شرب ، آب اجتماعی
به قلم : دکتر مهتا بذرافکن
اگرچه منابع آب به هم پیوسته اند اما آب شرب ، آب خط مقدم است . آبی ست که سلامت جامعه وابسته به آن است . بر اساس آمار سازمان ملل در سال ۲۰۲۱ بیش از ۲ میلیارد نفر در کشور های دارای تنش آبی زندگی می کنند که انتظار می رود در برخی مناطق در نتیجه تغییرات آب و هوایی و رشد جمعیت تشدید شود .
بر اساس گزارش سال ۲۰۲۲ ، هنوز در سراسر جهان ، حداقل یک میلیارد و هفتصد میلیون نفر از منبع آب آشامیدنی آلوده به مدفوع استفاده می کنند .
آلودگی میکروبی آب آشامیدنی در نتیجه آلودگی با مدفوع ، بیشترین خطر را برای ایمنی آب آشامیدنی به همراه دارد .
دسترسی به آب سالم و کافی ، رعایت بهداشت را تسهیل می‌کند که یک اقدام کلیدی برای جلوگیری از بیماری های اسهالی نه تنها ، بلکه از عفونت های حاد تنفسی و بسیاری از بیماری های استوایی نادیده گرفته شده است .
آب آشامیدنی آلوده به میکروب می‌تواند باعث انتقال بیماری هایی مانند اسهال ، وبا ، اسهال خونی ، حصبه و فلج اطفال شود و تخمین زده میشود که سالانه باعث مرگ پانصد و پنج هزار نفر فقط در اثر اسهال شود.
تا سال ۲۰۲۲ بیشتر از ۷۳ درصد از جمعیت جهان حدود ( ۶ میلیارد نفر ) حداقل به یک سرویس آب آشامیدنی با مدیریت ایمن دسترسی داشته اند و تا سال ۲۰۳۰ همه مردم باید بتوانند به یک منبع تأمین آب سالم دسترسی داشته باشند.
گزارش سال ۲۰۲۳ گام های عملی را که کشور ها میتوانند برای بهبود آب ، بهداشت غذایی و بهداشت در مراکز مراقبت های بهداشتی انجام دهند ، تشریح می‌کند.
اما نکته مهمی در فضای گفتگوي آب در کشور وجود دارد که وقتی از بد مصرفی آب شرب سخن گفته میشود ، برخی بلافاصله میگویند : بیشترین مصرف آب در بخش کشاورزی است و نه شرب.
اما این عده توجه ندارند که آب شرب ، آب بسیار ارزشمند و گران بهایی است و پشت صحنه آن زحمات و هزینه های زیادی صرف میشود که مردم نمی بینند و درباره فرآیند آن نمی‌دانند. در نتیجه بد مصرفی آب شرب یکی از بزرگترین چالش های آب در کشور عزیز ماست .
آب شرب ، اجتماعی ترین صورت آب است که ضامن سلامت جامعه می باشد. بر اساس آمار سازمان بهداشت جهانی سالیانه هشتصد هزار نفر در معرض آب آلوده هستند و آب آلوده بسیار بیشتر از جنگ ها و بلایا انسان ها را می کشد!
نکته مهم اما این است که آب شرب نیز یکی از صورت بندی های آب است که چالش های آن با چالش های منابع آب پیوسته اند و برای پایداری سرزمین به مدیریت یکپارچه منابع آب بیش از هر چیز نیاز است .
سیزدهم اسفند ماه را به عنوان روز ملی آب ، گرامی بداریم و به این بهانه برای بحران آب چاره اندیشی کنیم .
نویسنده : دکتر مهتا بذرافکن
دکترای جامعه شناسی تغییرات اجتماعی ، عضو کانون زنان کار آفرین ، پژوهشگر حوزه های توسعه پایدار ، گردشگری کشاورزی و گردشگری هدفمند .
ایران جزو مناطقی با بحران و تنش آبی شدید است که مدیریت بهینه ای را میطلبد . مدیریت این بحران بر عهده فرد فرد ما ایرانیان است
با سلام و درود .
بسیار عالی دکتر زحمت کشیدید .
پیشنهاد این جانب برای مصرف آب مصرف شده که در اکثر شهر ها و روستا ها آب شرب بعد از مصرف به چاههای حفر شده منتقل میشود.
اگر این آب ها رو در بیرون شهر یا روستا هدایت کنند و بعد از تصفیه در مصرف کشاورزی استفاده شود .
با این کار هزینه کندن چاه و پمپ ولوله که برای مصارف کشاوزی هزینه میشود کاسته شود .
چند نفر از ایرانیان می‌دانند که روز ١٣ اسفند روز ملی آب است ؟
اما به پشت سرمان نگاه کنیم و پل های فروریخته را ببینم. کارنامه ای بس سیاه در حوزه آب بویژه آب های زیرزمینی داریم . ما در هر جایگاهی از تصمیم گیر و سیاست گذار گرفته تا مصرف کننده ، والدین کودکانی هستیم که آب را برایشان و برای نسل های آینده نه گِل بلکه نابود و خشک کرده ایم . حکمرانی منابع آب چنان بلبشو و منفعت طلبانه بوده که چشم بر آلوده کردن گسترده منابع آب سطحی توسط انواع آلوده کننده ها بسته و مجوز غارت منابع آب زیر زمینی و تخریب غیر قابل جبران ابخوان ها را داده است. ما نسل آینده و فرزندان عزیز خود را که هر چه بخواهند برایشان تهیه می کنیم را در معرض خطر فرونشست و انواع بحران های آب قرار داده ایم و متأسفانه این اشتباهات غیرقابل جبران همچنان ادامه دارد. روز ملی آب برای آگاهی بخشی از کارنامه تلخ و تاریک آب است. تبریک ندارد.. این روز در گاهشمار مان ، گاه تفکر و تامل کردن است نه فقط تبریک و تهنیت گفتن و گزارش نویسی کردن / کانال زنان و آب یاری