رتبه اول تولید میوه در خاورمیانه ایم
اما در غارت سرمایه های کشور هم ممتازیم
به قلم: محمد حسین قاسمی
جناب آقای قربانی گرامی با سلام و درود بر شما. مطلب و موضوعی را حضرتعالی در گروه مطرح فرموده بودید تحت این عنوان که: « به باور اغلب باستان شناسان، ایران و ایرانیان نخستین ملت جهان بودند که کشاورزی و زراعت را شروع کردندو اینکه فلات ایران اولین جایی بود که کِشت و آبیاری در آن صورت گرفت. بنده با پژوهش و تحقیق در متون دینی و آیینی باستانی بر این باور هستم که باغداری و پرورش درختان خیلی پیشتر از زراعت و کاشت غلات در ایران صورت گرفته »
البته دوستان بزرگوار صاحب نظر در گروه جواب دقیق تر را خدمت شما خواهند داد ولی در رعایت ادب چون خطاب قرار گرفتم، به شرح زیر توضیح مختصری خدمت شما و سایر مخاطبان عرض میکنم!
کشور ایران به لحاظ موقعیت و استقرار در کره خاکی دارای متنوع ترین اقلیم هاست به همین علت ارقام محصولات آن بسیار گوناگون است. ایران در تنوع محصولات سردرختی در دنیا در رتبه سوم قرار دارد و از نظر میزان تولید میوه های درختی در خاورمیانه و شاخ افریقا رتبه اول را دارد.
آنچه در اساطیر و تاریخ به آن اشاره داشتید شاید در این راستا باشد که بنده اطلاعی از آن ندارم و صلاحیت اظهار نظر ندارم. ولی میدانم که این تنوع اقلیم و رقم در هر محصول به ده ها گونه متفاوت تقسیم میشود.
مثلا انگور و یا محصولات درختی هسته درشت و غیره هر کدام به ده ها رقم تقسیم میشوند. تنوع انگور و سیب و زردآلو و گیلاس یا گیاهان دارویی و یا محصولات سبزی و صیفی جات هر کدام بسیار زیاد بوده و این کثرت در انحصار ایران و متاثر از همین اقلیم است که طی هزاران سال با زیست بوم خود در این آب و خاک پایدار شده اند.
بطور مثال کانادا دومین کشور پهناور و با ۶- برابر وسعت خاک ایران میتوان گفت که بسیاری از محصولات کشاورزی و باغی ایران را ندارد و آنچه دارد نیز در تنوع بسیار محدود است. که در این زمینه علت اصلی آن را فقدان تنوع اقلیم و شرایط تولید باید بدانیم.
همین مسیله در تمام کشور های اروپایی با شدت کمتر دیده میشود. شما در خاک روسیه که بزرگترین کشور دنیاست یک درخت انجیر یا انار یا کیوی یا پسته و یا پرتقال و مرکبات و بسیاری دیگر از محصولات کشاورزی باغی و درختی را نمیبینید. در این کشور ها و کشور های خاورمیانه و آسیای دور، داشتن این اقلیم و تنوع انواع درختان مثمر و گیاهان دارویی ایران آرزویی دیرینه است.
مالزی کشور کوچکی نیست و با وجود اینکه دلیل اقلیمِ استوایی و آب فراوان دارد اما حتی یک عدد سیب زمینی در خاک آن کشور قابل کشت نیست. مجمع الجزایر ژاپن با آن اقتصاد صنعتی بزرگ و جمعیت فراوان و فراوانی آب و آفتاب اما برای تولید و زراعت زعفران به صورت فضای باز قابل انجام نیست!
داشتن تنوع خربزه ایران در ارقام بومی مانند ایوانکی یا آقا علی عباس یا طالبی ساوه و یا گرمک ورامین و خشکرود ساوه و یا خربزه اصیل جاجرم مشهد یا به اصفهان و یا انجیر سیاه پل دختر و انجیر سفید اصطهبان و یا ارقام خاص خرمای جنوب و یا محصولات بیشمار دیگر در دنیا منحصر به ایران است.
آسانس ضد باکتریایی سیر همدان در دنیا منحصر به این منطقه است. کل خربزه و یا به اصلاح melon در اروپا به ۳ یا نهایتا ۴ رقم خلاصه میشود که آنهم در ارقام دستکاری شدهٔ ژنتیکی ست و به نیت تجاری تولید میشود که وارد ایران نیز شده است در حالی که ارقام این محصول در ایران عزیز ما بیش از ۷۰ نوع است.
بنده خربزه اصل مشهد را با هواپیمای سوئیسی به این کشور و کشور المان میفرستادم که تولیدات اروپایی در رقابت با آن کاملا عقب میماندند و حرفی برای گفتن نداشتند.
مطلبی را سالها پیش به یک آلمانی گفتم، خالی از لطف نیست که اینجا هم عنوان کنم. به آن آلمانی گفتم: در اینکه ما بتوانیم مرسدس بنز را در کشور خودمان یا با دانش بومی و یا با شراکت با آلمان به صورت تجاری مثلا در شهر ساوه تولید کنیم دور از ذهن نیست و فقط کافی ست که ملزومات آن فراهم شود. ولی شما هیچگاه نخواهد توانست انار این شهر را در کشور آلمان به نیت تجاری تولید کنید. که ایشان هم گفته های بنده را تصدیق کرد.
این منابع خدادای مزیت های اعجاب انگیز صادراتی و اقتصادی جغرافیای ایران است که ما فقط در بخش کشاورزی به بررسی و شمارش آنها پرداخته ایم.
جای بسیار تاسف است که از این ذخایر ژنتیکی و نعمت شگفت انگیز خدادادی و رقم و تنوع و امکانات تولید بهره برداری صحیح نمیشود. تولید محصولات کشاورزی به صورت سنتی و عادت ها و روشمندی بومی، نه تنها هیچ کمکی به تجاری سازی و توسعه تولیدات نمیکند بلکه صرفاً میتواند برای رفع نیاز های معیشتی و مصرف محلی عرض اندام کند. آنجایی هم که اندکی توسعه و تکنولوژی را به خدمت گرفته ایم مانند سیب ارومیه، بدون دقت در تجاری سازی آن گریبان منابع آب و خاک کشور را گرفته است.
و شوربختانه اینکه کشاورزی ما هم به سیاست خارجی ما گره خورده به گونه ای که در شرایط قهر با دنیا فرصت بزرگِ صادراتی و تجارت کلان کشاورزی از دسترس ما خارج شده و در فروش محصولات کنار مرزها به ثمن بخس رسیده ایم. اسم آن را هم صادرات و درآمد زایی ارزی گذاشته ایم!
اشتباه بزرگی که به اسم صادرات محصولات کشاورزی در کشور جریان دارد این است که بی برنامه گی و اِعمال سلایق شخصی و کم تجربگی مدیریتی در فرایند فروش جهانی محصولات کشاورزی موج میزند.
محصولات کشاورزی بسیار ارزشمند تولید شده در خاک ایران به جای اینکه روانهٔ کشورهای بزرگ با اقتصاد بزرگ که دارای ارزش پولی بالا هستند بشود، در کنار مرزهای جنوبی و غربی و شرقی به حراج گذاشته میشود.
زیبنده نیست که در کنار کاهش روزانه ارزش پول ملی، درآمد بسیار ناچیز فروش محصولات کشاورزی در بازارچه های مرزی را به عنوان فتح الفتوح و جذب بازار های منطقه قلمداد کنیم!
قیمت هر کیلو محصول صادراتی ما در این شرایط کمتر از یک دلار است. این یعنی به غارت دادن سرمایه های کشور. صادرات محصولات کشاورزی زمانی قابل دفاع است و میتوانیم بدان افتخار کنیم که بتواند تا ۶ برابر ارزش داخلی خود، ارزش افزوده صادراتی ایجاد کند تا بتواند شغل کشاورزی را سرآمد و کشور را منتفع و منابع آن را در پایداری حفظ کند.
وقتی خربزه مشهد با گرانترین هواپیما وارد کشوری با بالاترین استاندارد های غذایی و محصولات کشاورزی مثل سوییس میشود و رقبا را کنار میزند در تداوم این کار آب و زمین و کشاورز خراسانی در داخل ارزشمندتر و هر چیزی ارزشمند حفاظت و مراقبت از آن بیشتر خواهد شد.
متاسفانه در تصوری غلط به اسم محافظت از منابع، خلاف این دیدگاه ترویج میشود. در این مقوله سخن بسیار است که فرصت و مجال بیشتری میطلبد. از اینکه تامل داشتید سپاسگذارم.
نویسنده: محمد حسین قاسمی
رییس صنف کشاورزان استان مرکزی و عضو شورای عالی اتاق اصناف کشاورزی
از طریق لینک های زیر مقالات و مطالب بیشتری از مهندس محمد حسین قاسمی در این پایگاه بخوانید:
این افراد را هرگز وزیر جهاد کشاورزی نکنید
زیر این پوستین چنگال خونین میبینم
تولید نمیتواند بهانه ای برای تخلف باشد
تخلفات شورا قیمت گذاری پیگرد قضایی دارد
حس تعلق به آب، ابزار صلح است یا منازعه؟
شراب شناسی در ایران باستان/ امید قربانی
ردپای گیلانی ها از هندوستان تا بالکان در اروپا
