روز کوروش چگونه از دل تاریخ سر برآورد؟

روز کوروش چگونه از دل تاریخ سر برآورد؟

به قلم: دکتر مهتا بذرافکن

روز کوروش روز ناله های بختگان است!
نامگذاری مردمی روز کوروش یادآور اعتراض صد ها نفر از کارشناسان و کنشگران آب در استان فارس به آبگیری سد مخرب سیوند است.

ماجرا به سال 1384 و پروژه ساخت و آبگیری سد سیوند باز میگردد. سد سیوند روی رودخانه پلوار در محل تنگه بلاغی در شمال شیراز ساخته شد!

با ساخت سد سیوند، راه و آثار باستانی رودخانهٔ پلوار بین دو محوطهٔ باستانی تخت جمشید و پاسارگاد و در کنار آرامگاه کوروش و در دل تنگه بلاغی از بین رفتند.

اما این همهٔ ماجرا نبود. متخصصان آب و محیط زیست و زمین شناسی از جمله زنده یاد دکتر آهنگ کوثر با ادله و شواهد علمی معتقد بودند که ساخت سد سیوند نه تنها ضروری نیست بلکه آثار زیانبار محیطی هم به لحاظ آسیب زدن به میراث فرهنگی کشور و هم زیستی دارد!

با توجه به نوع خاک منطقه آنها آبخوانداری به جای سد سازی را پیشنهاد دادند که موجب شکوفایی منطقه و تقویت آب‌ های زیر زمینی و جلوگیری از فرونشست زمین میشد. اما دولت‌ های وقت هرگز به اعتراضات متخصصان و کنشگران وقعی ننهاده و سرانجام سد سیوند ساخته شد.

شوربختانه پس از آبگیری سد پیشبینی‌ های زیست‌ محیطی رنگ واقعیت به خود گرفت. با وجود دو سد ضد زیستی ملاصدرا و سیوند، جریان سیلاب‌ هایی که به سمت دریاچه بختگان روان میشد قطع گردید و دریاچه بختگان خشک شد!

خشکیدن دریاچه بختگان و گرد و غبار نمکی حاصل از آن آثار بسیار زیانباری بر انجیرستان های دیم و گونه های گیاهی و جانوری در حوضه بختگان در استان فارس داشته و در حقیقت خشکیدن بختگان بلای عظیم بشر ساخته ای است که بر دشت‌ های استان فارس در شرق و جنوب شرق استان نازل شده است. بلایی که با صرف میلیارد ها تومان از منابع ملی ایجاد گردید!

با خشک شدن دریاچه بختگان کار دشت ها و آب‌ های زیر زمینی در شهر های فسا، نیریز، استهبان و خرامه که پایین دست محسوب میشوند به فلاکت کشید. بسیاری از منابع آب سطحی باستانی مانند قمپ آتشکده یکی از چشمه های معروف استان فارس در شمال فسا که ۲۰ کیلومتر فاصله مستقیم با بختگان دارد خشکید. کشاورزی روستاهای زیادی در این مناطق کاملا منهدم شده و مردمانش یا آواره حاشیه شهرها شدند یا با فقر و فلاکت در روستاها ماندند و همچون بازمانده های بلایا فراموش شدند. اما آنها همواره یادآور سد های مخربند.

پیشنهاد نام‌گذاری روز هفتم آبان به عنوان « روز ملی کوروش بزرگ » نیز از سوی کمیته نجات پاسارگاد که برای جلوگیری از ساخت سد سیوند تلاش میکردند بوده و امروز نیز باید برای یادآوری نقش مخرب سد سازی های افراطی در تخریب سرمایه های ملی و دارایی های زیستی باشد.

هم اکنون به دلیل خشکسالی های پی در پی و کاهش بارش‌ها سد سیوند به یک گودال عظیم بی مصرف تبدیل شده است. اگر آن روز ها به پند خردمندانه دانشمندی چون دکتر آهنگ کوثر گوش داده میشد امروز به جای یک سازه بی مصرف، یک جنگل آباد حاصل از آبخوانداری؛ پیشگیری از فرونشست زمین در مناطق مهم باستانی و نیز دشت‌ های حوضه بختگان در استان فارس، کشاورزی پایدار و امنیت غذایی داشتیم!
افسوس و دریغ…

نویسنده: دکتر مهتا بذرافکن

روز جهانی حشرات خوراکی/ مهتا بذرافکن

منافع ملی ما تحت تاثیر افغانی هاست