کشـــور شیـــر
وقتی شیر یک کشور را میسازد
به قلم : امید قربانی
در حالی که شوربختانه سیاست گذاری های کلان دولتمردان ما طی چند سال گذشته به طور آشکار و مبرهن بر پایه تضعیف و فروپاشی آرام آرام صنعت دامپروری روستایی و معیشتی شکل گرفته است و در این راه از هیچ گونه اقدام و برنامه ریزی مخرب کوتاهی نکرده اند ، سایر کشورها برای توسعه و ارتقای دامپروری روستایی مسابقه ی عجیبی راه انداخته اند !
در این مقاله تصمیم نداریم که باز هم سیاست های مخرب وزارت جهاد کشاورزی و دولت فخیمه ی سیزدهم را در محک نقد و تحلیل قرار دهیم بلکه میخواهیم یک نمونه ی اعجاب انگیز از توجه دولتمردان به حوزه دامپروری و توسعه زیر ساخت های مربوطه را جهت اطلاع تمام اتحادیه های صنفی ، تعاونی های دامپروری، اتاق اصناف و خود تولید کنندگان صنعت دام کشور ارائه نماییم .
به این کشور اصطلاحا کشور شیر گفته میشود چراکه بالاترین سطح سرانه مصرف شیر و لبنیات را در جهان دارد !
فنلاند همچنین به عنوان سرزمین خورشید نیمه شب شناخته می شود . در طول زمستان فنلاند در برف پوشیده میشود . فصل برف از نوامبر شروع و تا ماه می ادامه دارد
بیاییم قبل از هرچیز ، برخی از ویژگی های منحصر به فرد این کشور را مرور کنیم :
۱: جزو توسعه یافته ترین کشور های جهان است در شمال اتحادیه اروپا
۲: جزو کشورهای کوچک جهان است و دارای پنج و نیم میلیون نفر جمعیت میباشد
۳: بر اساس آمار های رسمی سازمان ملل متحد ، شاد ترین کشور دنیاست
۴: بر اساس شاخص های جهانی ، مودب ترین کشور دنیا در آمارهای بین المللی ست
۵: جزو سالم ترین کشورهای دنیا محسوب میشود با کمترین درصد بیماری
۶: ضریب سواد در این کشور 100 درصد جمعیت است و بیسواد ندارد
۷: امید به زندگی در بین شهروندانش 82 سال و میانگین سِنّی 43 سال را دارد
۸: جزو کشورهای منطقه نوردیک است در شمالی ترین بخش اتحادیه اروپا
۹: دارای بالاترین سطح سرانه ی مصرف شیر در جهان است
۱۰: هشتاد و پنج درصد جمعیت این کشور زندگی شهری دارند با بیشترین تراکم در استان های جنوبی
۱۱: این کشور ، فنلاند نام دارد
به دلیل طولانی بودن فصل زمستان و یخبندان ، شنا در آب سرد یکی از تفریحات نشاط آور و پر طرفدار در کشور فنلاند است
شاید برای مردم ایران که سرانه مصرف شیر و لبنیات در آنان حتی از افغانستان و عراق و برخی کشورهای آفریقایی نیز کمتر است ، این موضوع چندان مسئله قابل توجهی نباشد !
اما برای کارشناسان غذایی و متخصصان حوزه بهداشت غذا و تحلیلگران کشاورزی و دامپروری ، این موضوع میتواند یک مسیله عجیب و غریب باشد که : سرانه مصرف شیر در فنلاند ۳۶۱ کیلو گرم در سال به ازای هر نفر گزارش شده است!
اگر آمارهای ارائه شده در پاراگراف های بالا نظر شما را به خود جلب کرده است ، بد نیست به آمار و ارقام های زیر هم توجه و دقت کافی داشته باشید تا ببینید که یکی از پیشرفته ترین و توسعه یافته ترین کشورهای جهان ، چگونه با سیاست گذاری های درست و دقیق در حوزه دامپروری روستایی بدینجا رسیده است !
کافی شاپ ها در تمام نقاط فنلاند رایج هستند در حالی که شیر تازه همیشه هنگام بازدید از یک فنلاندی در خانه‌شان سرو میشود . مانند فیکای سوئدی ، شیر اغلب با چیزی شیرین سرو میشود
تحلیل اقتصاد دامپروری فنلاند
در کشور فنلاند ، تولید شیر در مجموع از ۷/۹۰۰ واحد دامپروری صورت میگیرد . یعنی یک صنعت دامپروری با کمتر از ۸ هزار واحد فعال دامپروری که به طور میانگین هر فارم دارای ۳۶ راس دام است .
و میانگین رکورد تولید شیر برای هر راس گاو شیری نیز ۸/۷ تن در طول دوره شیردهی میباشد . به عبارتی ساده تر : صنعت دامپروری کشور فنلاند ، هم از نظر تعداد فارم های پرورش گاو شیری و هم از جهت تعداد گاو های شیری هر دامداری و حتی میانگین تولید هر دوره شیرواری از صنعت دامپروری ایران به مراتب کمتر و پایین تر است .
علفزارها و مراتع تقریباً ۲۶ درصد از سطح زمین و ۸۰ درصد از زمین های کشاورزی فنلاند را تشکیل میدهند که منبع مهمی برای حفظ تنوع زیستی و معیشت روستاییان فنلاندی محسوب میشود . از این مراتع برای پرورش دام استفاده میشود
فنلاند چگونه کشور شیر در جهان شد ؟
فنلاند ، ترویج گر ترین و تبلیغ کننده ترین کشورِ شیر در جهان است به همین دلیل میباشد که شیر و لبنیات به بخش بسیار مهمی از ژنتیک فرهنگ غذایی مردم این کشور تبدیل شده است .
تعاونی دام و لبنیات والیو ( شرکت بین المللی Valio ) بزرگترین و معتبر ترین شرکت لبنیات صنعتیِ فنلاند است که ۸۵ درصد از شیر خام تولید شده در دامداری های این کشور را جذب و فرآوری میکند .
این شرکت تعاونی بین المللی که یکی از بزرگترین تعاونی های دام و لبنیات جهان نیز محسوب میگردد ، با عضویت ۷/۵۰۰ دامدار از مجموع ۱۷ تعاونی منطقه ای و روستایی در سال ۱۹۰۵ تشکیل شده است . یعنی قدمت و سابقه ای بیش از یکصد سال دارد .
توسعه و بیشتر شدن دامداری ها در فنلاند منجر به کاهش مراتع در این کشور شده است . به همین دلیل ۶۴ درصد گاوهای شیری این کشور در سیستم های بسته پرورش داده میشوند
نحوه توزیع سود تعاونی والیو :
و این هم جزو عجایب فنلاند و صنعت دامپروری این کشور است که ۱۰۰ درصد سود شرکت تعاونی Valio ، سهم دامداران در سراسر کشور میشود . یعنی تک تک دامداران فنلاندی که عضو تعاونی والیو هستند در قبال تجارت داخلی و بین المللی این شرکت سهیم هستند و سود میبرند !
و حالا یک نکته و آمار جالب غیر دامی نیز از فنلاند بخوانید : تا لحظه نگارش و نوشتن این مقاله که ( در شهریور ماه سال ۱۴۰۰ ) آمار مبتلایان به کرونا در فنلاند در مجموع ۷۲۹۳ نفر گزارش شده است با ۳۲۸ نفر فوتی و الباقی بهبود یافته .
شاید بپرسید که موضوع کرونا در فنلاند چه ارتباطی با تحلیل صنعت دامپروری این کشور دارد ؟ که خب باید تحلیل زیر را هم با دقت بخوانید تا متوجه شوید:
بر اساس گزارش های رسمی از سوی وزارت بهداشت فنلاند ، ۷۰ درصد مبتلایان به کرونا ویروس و ۳۱۰ نفر از فوت شدگانِ این پاندمی جهانی ، جزو مهاجرین بهاین کشور بودند و اصالت فنلاندی نداشتند !
فنلاند کمی بیشتر از ۵۰۰ هزار نفر مهاجر را در خود جای داده است که نزدیک به ۱۶۰ هزار نفر از این مهاجران ، اصالتِ آسیایی ، آفریقایی و اقیانوسیه دارند .
افغانستان ، پاکستان ، هند و تایلند ، بیشترین مهاجرین آسیایی در کشور فنلاند هستند . و باز هم در توضیحی ساده تر اینگونه باید گفت که : بیشترین سهم تلفات ناشی از کرونا ویروس در فنلاند را مهاجرانی تشکیل داده اند که از نظر مصرف شیر و لبنیات ، عقب مانده هستند !
دولت فنلاند هیچگاه پروتکل های قرنطینه و تعطیلی کامل را به خاطر کرونا ویروس ، انجام نداد بلکه همان دستور العمل های معمولی سازمان جهانی بهداشت را برای شهروندان خود ترویج کرد .
فنلاندی ها شیر را خیلی دوست دارند. در حقیقت ، بر اساس تحقیقات اخیر دانشگاه های بریستول و هلسینکی ، علاقه مردم فنلاند به لبنیات را می توان به 2500 سال قبل از میلاد ردیابی کرد
صادرات غذایی فنلاند با سهم ۹۷ درصدی شیر
باوجود اینکه فنلاند یک کشور بسیار ریز و کوچک در شمال اروپاست و از نظر اقلیمی هم با وجود برودت و یخبندان در اغلب مواقع سال جزو کشورهای سرد و نامناسب برای تولید غذاست اما جالب است بدانید که این کشور یکی از صادر کنندگان مطرح غذا در جهان محسوب میشود!
از تمام بخش صادرات غذایی فنلاند ، بیشترین سهم آن را دامداران و فعالان فارم های پرورش گاو شیری بر عهده دارند چراکه شیر و لبنیات ۹۷ درصد صادرات غذایی فنلاند را تشکیل میدهد .
شیوع فراگیر فرهنگ مصرف شیر در فنلاند ناشی از دَه ها سال کار مستمر تبلیغاتی و ترویجی بود مانند اجباری شدن توزیع و مصرف شیر مدارس که از سال ۱۹۵۵ در این کشور آغاز شد !
علاوه بر همه ی مطالبی که در بخش های بالا بدانها اشاره شد ، صنعت دامپروری و لبنیات فنلاند ، مهمترین منبع درآمد و اشتغال روستایی مردم این کشور به حساب می آید .
کفیر یکی از پرطرفدار ترین محصولات لبنی در فنلاند است و تقریبا در تمام فروشگاه ها انواع کفیر شیر را میتوانید ببینید
شیر و لبنیات ، از فنلاند یک کشور توسعه یافته با بالاترین سطح رفاه و شادی و سلامت ساخته است ، همچنین سد بسیار محکمی برای مردم این کشور در برابر کرونا ویروس ایجاد کرد . به همین دلایل فوق الذکر هست که به فنلاند لقب کشور شیر را داده اند !
و نکته پایانی و غم انگیز : صنعت دامپروری ایران با دارا بودن پتانسیل های تولیدی و تجاری شگفت انگیز در نقطه به نقطه ی خود ، شوربختانه امروز در قهقرای تولید و مصرف شیر قرار دارد . و دلیل این فروپاشی و سقوط را فقط و فقط در سیاست های کلان غذایی و کشاورزی کشور باید بدانیم!
نویسنده : مهندس امید قربانی
کارشناس دامپروری و تحلیلگر اقتصاد کشاورزی/ مدیر عامل گروه مهندسی توسعه دامپروری اندیشه مهر/ مدیر گروه تخصصی صنعت دام ایران در تلگرام
تیدام ( توسعه دامپروری اندیشه مهر ) : عضله ساز ترین غذای روزانه چیزی جز شیر و لبنیات نیست . بعد از هر ورزش و یا کار فیزیکی روزانه دو لیوان شیر بنوشید تا حجم عضلات شما ایده آل شود .
