تعیین قیمت برای شیر خام غیر قانونی ست

تعیین قیمت برای شیر خام غیر قانونی ست

قانون خرید تضمینی کالاهای اساسی کشاورزی در حال حاضر شامل شیرخام نمیشود

به قلم : امید قربانی

دامدارانِ عزیز سراسر کشور ، این مقاله تحلیلی و آموزشی جزو ضروری ترین و مهمترین مقاله های صنعت دامپروری قلمداد میشود که هر تولید کننده حوزه صنعت دام باید نسبت به آن آگاهی داشته باشد.

لذا تقاضامندیم ضمن مطالعه کامل و دقیق این نوشتار سایر دامداران را نیز نسبت به این مقاله ی حقوقی و تحلیلی آگاه کنید تا بتوانیم در این رابطه یک مطالبه عمومی و سراسری داشته باشیم و فرایند های نادرست کنونی را اصلاح نماییم!

تعیین قیمت برای شیر خام غیر قانونی ست

تعیین قیمت شیر خام ، نه فقط امروز و امسال بلکه همیشه ی روزگار جزو دغدغه های اصلی و بنیادین واحد های پرورش گاو شیری بوده و هست و خواهد بود !

به ویژه در این چند سال و از دوره وزارت آقای خاوازی در زمان ریاست جمهوری حسن روحانی که شیوه ای جدید در قیمت گذاری شیر خام دامداری ها دایر گردید . شیوه ای که همواره نرخ شیر خام را غیر منطقی اعلام کرده و مورد اعتراض جدی گاوداران بود .

چون اصلی ترین محصول تولید شده در واحد های پرورش گاو شیری ، همین شیر خام است و تمام برنامه ریزی های درآمد و سود و هزینه و حتی برنامه ریزی های مربوط به زندگی و رفاه خانواده های گاوداران بر اساس فروش شیر خام و قیمت آن صورت میگیرد. لذا کوچکترین بی دقتی و اهمال در این زمینه موجب مشکلات و دردسر های فراوان برای گاوداران و خانواده هایشان خواهد شد .

که سوگمندانه و شوربختانه بر اثر همین اهمال کاری ها شاهد چه تلخی هایی نبوده ایم . تلخی های جانکاهی که حتی باعث بوجود آمدن بحران خودکشی در میان برخی از دامداران شد . صد البته بسیاری از مردم عادی و شهروندان معمولی ایران هیچ اطلاعی از این بحران ها نداشته و ندارند .

اما یک نکته بسیار مهم این وسط وجود دارد که متاسفانه بسیاری از دامداران و حتی تحلیلگران و مطالبه گران صنعت دامپروری به آن توجه نکرده اند با وجود اینکه سال گذشته هم بارها این مسئله را عنوان کردم . و همین عدم توجه باعث پیدایش مشکلات زیادی برای تولید کنندگان شیر کشور شده است .

قانون خرید تضمینی شامل شیر خام نمیشود

مسئله و نکته ای که همه ی دامداران باید به آن توجه و دقت کافی داشته باشند این است که : اساسأ چیزی به نام کف قیمت شیر نداریم . یعنی در حال حاضر برای شیر خام دامداری ها در سراسر کشور ، هیچکس حق قیمت گذاری حداقلی ندارد !

به عبارتی ساده تر : بر اساس قوانین موجود ، هیچ مرجع حقیقی یا حقوقی ( اعم از فرد ، تشکل صنفی و یا ارگان و وزارتخانه دولتی ) حق ندارد برای شیر خام دامداری ها قیمت تعیین کند . چه برسد به اینکه بخواهد قیمت های حداقلی و دستوری روی شیر خام اعمال نماید!

قبل از اینکه به نوشتن توضیحات بیشتر ادامه دهم ، تقاضامندم به مطلبی که عرض کردم یک بار دیگر دقت بفرمایید : بر اساسِ قوانین ، در حال حاضر هیچ مرجع حقیقی یا حقوقی ، اجازه ندارد برای شیر خام ، قیمت تعیین کند !

قانون خرید تضمینی و شورای قیمت گذاری 

متاسفانه در اواخر دوره آقای خاوازی ( وزیر جهاد کشاورزی در زمان ریاست جمهوری حسن روحانی ) یک روش نادرست و غیر عقلانی در ارتباط با قیمت شیر خام شکل گرفت که همچنان هم ادامه دارد . شوربختانه آقای سید جواد ساداتی نژاد هم همان روش غیر قانونی را ادامه داد و الان هم آقای دکتر نیکبخت وزیر کنونی جهاد کشاورزی ، اصرار بر ادامه همان روش دارد !

در ارتباط با محصولات کشاورزی ( اعم از زراعی و دامی / یعنی اقلام استراتژیک کشاورزی و غذایی کشور ) یک قانونی داریم به نام : قانون خرید تضمینی کالاهای اساسی کشاورزی . این قانون البته در دهه های گذشته تدوین شده و در سال های اخیر مورد اصلاح و بازبینی مکرر قرار گرفته است !

توضیح ساده و کوتاه قانون خرید تضمینی کالاهای اساسی کشاورزی : بر اساس این قانون ، دولت موظف است که در مواقع خاص ، محصولات تولید شده توسط کشاورزان و دامداران را خودش مستقیماً خریداری نماید.

برای اینکه قانون خرید تضمینی کالاهای اساسی کشاورزی باعث تشتت و بهم ریختگی در تصمیم گیری دولتمردان در دوره های مختلف نشود و نیز برای اینکه این قانون دارای چهارچوب های مشخصی باشد ، قانون دیگری تدوین و ضمیمه آن شد به نام : شورای قیمت گذاری کالاهای اساسی کشاورزی

توضیح ساده و کوتاه شورای قیمت گذاری کالاهای اساسی کشاورزی : بر اساس این قانون و برای اینکه دولت بتواند به شکل عقلانی و منطقی اقدام به خرید تضمینی محصولات کشاورزی کند ، قیمت های مورد نظر باید توسط گروهی که به شورای قیمت گذاری نامیده میشوند تعیین گردد .

صد البته این دو قانون در جایگاه مناسب و باتوجه به شرایط خاص خودشان ، نه تنها در رابطه با بهبود وضعیت کشاورزی و تولید محصولات دامی و زراعی موثر و مفید هستند بلکه اساساً باید اعتراف کنم که جزو ضروری ترین قوانین حوزه کشاورزی میباشد و باید به تدوین کنندگان آن ، دست مریزاد و آفرین گفت !

اما متاسفانه ، این دو قانون در چند سال اخیر ( از سال ۱۳۹۹ به بعد ) توسط وزرای جهاد کشاورزی سابق و کنونی با همراهی برخی تشکل های صنفی بخش دامپروری ، به شکل بسیار بارزی دچار سوئ استفاده و تحریف گردیده به گونه ای که عملاً باعث اختلال در فرایند تولید نیز گردیده است .

قانون خرید تضمینی چگونه تحریف شد؟

خب این تحریف و سوئ استفاده ای که ذکر کردم چیست و چگونه انجام میشود ؟ موضوع این است که هر دو تا قانون فوق ، صرفاً در مواقع بحرانی و شرایط غیر طبیعی و در مواقع خاص کاربرد دارد نه اینکه آقایان هر ساله بیایند و با توسل به این دو تا قانون ، برای شیر خام و با حتی دام زنده قیمت تعیین کنند !

مثلاً در دوره ی پاندمی جهانی کرونا ویروس که مصرف شیر در کشور به شدت کاهش پیدا کرده و به حد صفر نزدیک شده بود ، دولت موظف بود تا بر اساس این دو تا قانون ، یک قیمت متعارف روی شیر خام تعیین کند و خودش هم خریدار شیر شود تا تولید کنندگان و گاوداران کشور دچار خسارت و ضرر های ناشی از کرونا و عدم مصرف شیر نشوند !

در واقع هر دو قانون فوق ، کاربردشان این است که جلوی ضرر و خسارت گاوداری های شیری را بگیرند و به نوعی جبران خسارات ناشی از عوامل طبیعی و غیر طبیعی باشند . در مورد گندم و سایر محصولات کشاورزی مرتبط با قانون خرید تضمینی نیز وضعیت همینگونه است .

اکنون که در سال ۱۴۰۳ قرار داریم و شرایط تولید شیر خام و مصرف لبنیات در کشور ، طبیعی و نرمال میباشد ، نه تنها لزومی در استفاده از این دو تا قانون وجود ندارد ، بلکه مشخصاً و صراحتا میتوان گفت که اجرای این قوانین کاملاً مخلّ امنیت شغلی دامداران و یک مانع جدی بر سر راه تولیدِ شیر خام کشور شده است !

در حال حاضر باتوجه به سیکل تامین و توزیع و قیمت نهاده های دامی و انواع علوفه های مصرفی دام ها و نیز قیمت سایر مولفه های مرتبط با دامپروری ، عاقلانه ترین و درست ترین راهکار برای تعیین قیمت شیرخام ، واگذاری آن به سیستم عرضه و تقاضاست !

اگر دولت و تشکل های صنفی در خصوص قیمت گذاری روی شیر خام دخالت نکنند و اصرار به دستوری کردن آن نداشته باشند ، شیر خام نه تنها مسیر طبیعی خودش را در جامعه ی مصرف کننده پیدا میکند بلکه به راحتی میتواند مسیر های صادراتی را هم بپیماید . مضاف بر اینکه افزایش چشمگیر تولید را هم خواهیم داشت . پروسه ای که طی آن هم مصرف کننده راضی خواهد بود و هم تولید کننده و تجارت بین المللی لبنیات ایران نیز شکوفا خواهد شد .

و البته لازم است که این نکته را نیز به مطالبم اضافه کنم که : تمامی اتحادیه ها و تشکل های صنفی حوزه دامپروری در سراسر ایران ، بر اساس قوانین و اساسنامه ها ملزم و موظف هستند که در رابطه با این موضوع علاوه بر اینکه اطلاع رسانی مستمر و عمومی داشته باشند ، باید همراه و همگام با گاوداران و دامداران ، وزارت جهاد کشاورزی را از ادامه ی این روش غیر قانونی منصرف کنند !

اما سوگمندانه شاهد این هستیم که نه تنها اطلاع رسانی نکرده و دامداران را نسبت بدان آگاه نمیکنند و حامی و پشتیبان دامداران نیستند بلکه برخی از این تشکل های صنفی حتی خودشان باعث ادامه پیدا کردن همان روش غیر قانونی و مهلک شده اند !

شاهد بر ادعای بنده ، همین مصاحبه ای ست که اخیرا رئیس انجمن صنفی گاوداران کشور با خبرگزاری ها داشته است در ارتباط با تعیین قیمت شیر خام توسط وزارت جهاد و ستاد تنظیم بازار !

در حالی که وزارت جهاد هیچ تصمیمی برای دستوری کردن قیمت شیر خام در سال جدید نداشت و ظاهراً قرار بود فرایند فروش شیر خام را به پروسه ی عرضه و تقاضا بسپارد ، به یکباره سید احمد مقدسی رئیس انجمن صنفی گاوداران بدون هیچ دلیلی و بدون اینکه کسی از او درخواستی کرده باشد دوباره همان روش ناصواب را مطرح کرد . 

ضمن اینکه اساساً معلوم نیست که ایشان روی چه حسابی ستاد تنظیم بازار را هم در مصاحبه خود مطرح کرده است چراکه حتی خود مدیران وزارت جهاد کشاورزی هم نسبت به ستاد تنظیم بازار دل خوشی ندارند . متاسفانه آقای مقدسی یک قیمت بسیار نازل و غیر عقلانی و غیر منطقی را هم اعلام کرد که به نظر میرسد تمام آنچه گفته است در شرایط روحی و روانی غیر طبیعی بوده باشد . چون غیر ممکن است که یک انسان سالم و عاقل چنان حرف هایی را مطرح کند !

البته به نظر بنده : اقدام انجمن صنفی گاوداران و حرف های کذایی سید احمد مقدسی در واقع نشان دادن چراغ سبز به وزارت جهاد کشاورزی بود و اینکه عملاً نشان بدهد که همچنان برای اقدامات غیر قانونی دولت در قبال دامداران دُمِ وفاداری تکان میدهد و هیچ ارزشی برای تولید کنندگان شیر کشور قائل نیست !

صد البته ناگفته پیدا و مبرهن است که اینگونه مصاحبه ها و گفتن چنین حرف هایی که ضد دامپروری و بر خلاف منافع دامداران میباشد ، برای گویندگانش خالی از سود و منفعت نیست . مخصوصاً اگر گوینده چنین حرف هایی ، با شرکت های لبنی صنعتی ارتباط بسیار نزدیک داشته باشد و در صادرات محصولات لبنی هم دستی داشته باشد !

خب در چنین شرایطی آیا به نظر شما حرف های رئیس انجمن صنفی گاوداران کاملاً به نفع ایشان نیست ؟ که شیر خام را مفت و مجانی از دامداران بخرند و با معیار دلار به عراق و سایر کشور ها صادر کنند !

و نکته پایانی بنده در رابطه با مسئله فوق این است که : دامداران ، کارشناسان ، دلسوزان و مطالبه گران صنعت دامپروری ایران علاوه بر اینکه باید هوشمندانه و مصرانه خواستار تغییر و اصلاح آن روش های ناصواب و غیر قانونی باشند و از هرگونه قیمت گذاری دستوری روی شیر خام جلوگیری کنند ، حتما باید برای اینگونه تشکل های صنفی دامپروری که چنین صریح و گستاخانه علیه دامداران و تولیدات دامی مصاحبه میکنند ، برنامه های مطالبه گری دقیقی داشته باشند .

ساده و شفاف عرض میکنم : دلسوزان و دامداران ایران ، هم باید در اجرای قوانین و بخشنامه ها هوشیار و آگاه باشند و مطالبات دقیق مطرح کنند و هم باید در ارتباط با تمامی اتحادیه ها و تشکل های صنفی کنونی صنعت دام ، رویکردِ مطالبه گرانه ی مبتنی بر انحلال و تغییر افراد داشته باشند !

و این مطلب را همه ما فعالان حوزه دامپروری باید بدانیم و نصب العین خود قرار دهیم که : تا وقتی که این تشکل ها ، اتحادیه ها و انجمن ها با چنین اشخاصی به عنوان نمایندگان صنعت دامپروری حضور دارند و به میز مذاکره با دولت دعوت میشوند و حتی اقدام به مصاحبه با خبرگزاری ها میکنند ، آش همین آش و کاسه همین کاسه خواهد بود !

سالهاست که برای صنعت دام در موضوعات مختلف مقاله های تحلیلی و آموزشی و علمی مینویسم و بسیاری از شما دامداران بنده را از نزدیک میشناسید . لذا بدون هرگونه تعارف خدمت شما عرض میکنم که :

برخی از اتحادیه ها و انجمن های کنونی صنعت دام ، خودشان جزو اصلی ترین موانع و مشکلات بر سر راه شما دامداران و تولید کنندگان هستند . یعنی حتی گاهی که دولت هم تصمیم داشت بخشنامه ای به نفع دامداران صادر کند ، برخی از این تشکل های دامی مانع از صدور آن بخشنامه ها شدند .

گردش مالی صنعت دامپروری ایران ، نه تنها عدد کوچکی نیست بلکه ارقام و اعداد آن بسیار بسیار بزرگ تر از حد تصور مردم عادی است و همین مسئله باعث شده است که برخی از انجمن ها و اتحادیه های دامپروری ، تبدیل به باند های مافیایی شوند و دسترنج دامداران را به تاراج ببرند .

در فرصت ها و مقالات بعدی برای شما خواهم نوشت که همین تشکل ها چگونه دولت و وزارت جهاد کشاورزی را مجبور به صدور بخشنامه های ضد تولیدی کردند تا خودشان به منافع هنگفت و سرشار دست پیدا کنند .

بدون شک همچنانکه در تمام این سالها خدمت شما فعالان صنعت دامپروری عرض کردم ، انحلال قطعی این تشکل ها و اتحادیه ها و تغییر بسیاری از افراد مربوط به آنها جزو ضروری ترین و بدیهی ترین مطالبات ما باید باشد . این کار فقط به یک عزم و جزم عمومی دامداران نیاز دارد.

همین الان ، افراد دلسوز و متعهد زیادی در صنعت دامپروری ایران وجود دارند که اگر رشته ی کار ها و برنامه ریزی ها را به آنها بسپاریم ، وضعیت صنعت دامپروری کشور به نحو چشمگیری دچار تحول و توسعه خواهد شد . 

افرادی که میتوانند هم مدافع حقوق تولید کنندگان و دامداران باشند چه در زمینه تولید و چه در زمینه تامین نهاده های دامی و اجازه هیچگونه استثماری را به هیچکس ندهند و هم میتوانند باعث رشد و توسعه روز افزون دامپروری ایران شوند .

با امید به فرا رسیدن روزی که ریشه ی فساد و باند های مافیایی در صنعت دامپروری ایران خشک شود و دامپروری کشور بتواند به جایگاه درست و واقعی خودش در جهان برسد !

مخاطب گرامی ، نوشتن چنین مقالات و تحلیل هایی برای نویسندگانش خالی از دردسر و مشکل نیست با این حال به خاطر دغدغه ها و تعهد هایی که به ایران عزیزمان دارم ، مینویسم و اطلاع رسانی میکنم . اما انتشار این مقالات و تحلیل ها برای شما دامداران و کارشناسان محترم نه تنها هیچ مشکلی ایجاد نمیکند بلکه اگر برای فعالیت های دامی خودتان و قیمت گذاری شیر و گوشت دغدغه مند هستید ، انتشار سراسری آن کمترین کاری ست که میتوانید انجام دهید !

والسلام علی من اتبع الهدی

نویسنده : امید قربانی

کارشناس دامپروری و تحلیلگر اقتصاد کشاورزی / مدیر گروه تخصصی صنعت دام ایران در تلگرام

مخاطب گرامی ( دامدار ، دامپزشک ، جیره نویس و سایر متخصصین و فعالان ) چنانچه در رابطه با این موضوع با هر موضوع دیگری که مد نظر شماست ، نظر و دیدگاهی دارید ، پایگاه خبری تیدام با آغوش باز پذیرای مطالب شما جهت انتشار است !

دامدار و کارشناس گرامی ، شما همچنین میتوانید از طریق لینک زیر مستقیماً عضو گروه تخصصی صنعت دام ایران در تلگرام شوید :

لینک مستقیم گروه صنعت دام ایران در تلگرام

لینک پایگاه اطلاع رسانی خبردام در اینستاگرام

تیدام همچنین آماده دریافت و انتشار هرگونه مقاله آموزشی و علمی و کاربردی از سوی شما کارشناسان و متخصصان صنعت دامپروری میباشد .

چه کسی فریادرس این بانوی دامدار زحمتکش میشود ؟

ما را به چند کیلو سبوس فروختید ؟ / حسین اکبریان

تولید نمیتواند بهانه ای برای تخلف شما باشد

افزایش سرانه مصرف شیر در ایران با این راهکار

تخلفات شورای قیمت گذاری پیگرد قضایی دارد

راهکار رئیسی در کشاورزی: تعویض صفر با صفر